بازار سرمایه و بورس و انواع آن

بورس نهاد سازمان‌یافته‌ای است که از جمله ارکان عمده و اساسی در بازار سرمایه محسوب می‌شود. کارکردهای اصلی آن به قرار زیر است:

بازار سرمایه و بورس و انواع آن

بر اساس قانون بازار اوراق بهادار که در آذرماه سال 1384 به تصویب رسیده، وظایف متعددی برعهده بازار بورس اوراق بهادار است که مهمترین آن نظارت بر بورس‌های مختلف است.

وظیفه هر بورس هم فراهم کردن بستری مناسب برای معامله نوع خاصی از دارایی‌هاست. بسته به دارایی مورد معامله در هر کدام از آن‌ها، به 4 گروه دسته‌بندی می‌شوند:

1-اوراق 2- کالا 3- انرژی 4 –ارز

بورس اوراق بهادار
بورس اوراق بهادار بازاری متشکل و رسمی است که در آن دارایی‌های مالی مثل سهام، اوراق مشارکت و … تحت ضوابط خاص و معین معامله می شوند. بیشتر سرمایه گذاران در این بخش از بورس فعال هستند.
ویژگی بارز بورس اوراق بهادار شرایط پذیرش شرکت‌هاست. بطوری که پذیرش شرکت‌ها در بورس اوراق بهادار نیازمند رعایت شرایط و استاندارهای خاص سازمان بورس است.
شرکت‌های سهامی عام تا شرایط مد نظر سازمان بورس را نداشته باشند نمی‌توانند وارد بورس شوند. این استاندارها و الزامات خاص سازمان بورس باعث شده که شفافیت اطلاعاتی در این بازار نیز بازار سرمایه و بورس و انواع آن نسبت به سایر بازارها بیشتر باشد.
البته شرکت‌هایی که امکان ورود به بازار بورس اوراق بهادار را ندارند، می‌توانند وارد بازار فرابورس شوند.
شرایط ورود به فرابورس راحت‌تر است و از این جهت شفافیت اطلاعات در آن کمتر و بنابراین ریسک معاملات در آن بیشتر است. با این حال اگر شرکتی در فرابورس فعالیت داشته باشد، می‌تواند نظر مثبت سازمان را جلب کند و بعد وارد بازار بورس شود.

بورس کالا
بورس کالا , بازار متشکل و منسجمی است که تعداد زیادی از عرضه‌کنندگان, کالای خود را عرضه و کالاک مربوطه پس از بررسی‌های کارشناسی و قیمت‌گذاری توسط کارشناسان آن بازار به خریداران عرضه می‌شود. در اين بورس‌ها, معمولاً کالاهای خام و فرآوری‌نشده مانتد قلزات؛ پنبه, گندم, برنج و. داد بازار سرمایه و بورس و انواع آن و ستد می‌شوند. یکی از مزایاک بورس کالا. حضور نهادهای نظارتی و تنظیم‌گری است که تمامی تولیدکنندگان؛ مصرف‌کنندگان و تجار کالا با حضور این نهادها, از مزایای مترتب بر قوانین و مقررات حاکم بر بورس برخوردار می‌شوند. به طور کلی, شرکت‌کنندگان در بورس کالا به دو دسته تقسیم می‌شوند. دسته اول کسانی هستند که می‌خواهند از ريسك نوسان قیمتها در امان باشند و در بورس‌های کالاء به شناخته می‌شوند, مانند تولیدکنندگان کالاء (Hedger) عنوان خطریوش مصرف‌کنندگان عمده و. . دسته دوم, بر خلاف گروه اول کسانی هستند که از نوسانات قیمت استفاده کرده و سود خود را حداکثر می‌کنند.

بورس انرژی
ایران به عنوان یکی از بزرگترین کشورهای تولیدکننده نفت و گاز و دارنده یکی از بزرگترین ذخایر و منابع هیدروکربوری جهان شناخته می‌شود. از سوی دیگر با توجه به رویکرد مطرح در سند چشم انداز ١٤٠٤ در ارتقاء جایگاه جمهوری اسلامی ایران به کشور اول منطقه از لحاظ اقتصادی، سیاسی ، علمی و … لزوم تاسیس بازاری متشکل جهت کشف قیمت و معامله نفت به عنوان یک کالای استراتژیک در منطقه بیش از گذشته احساس و همین موضوع زمینه ساز طرح قیمت گذاری نفت در داخل کشور شد .از آنجا که یکی از بازار سرمایه و بورس و انواع آن بهترین و شفاف‌ترین مکانیزم‌های قیمت گذاری محصولات، عرضه آنها در بورس می‌باشد، در اوایل دهه ٨٠ایده تاسیس بورسی برای انجام معاملات نفت طی فرآیندی مشترک میان وزارتخانه های نفت و بازار سرمایه و بورس و انواع آن اقتصاد شکل گرفت. در فاز نخست برای محقق شدن این ایده در اواخر بهمن ١٣٨٦ مبادلات فرآورده های نفت و پتروشیمی در بازار سرمایه آغاز گردید. از سویی با وجود زیرساخت‌های موجود در صنعت برق کشور که آن را از کشورهای منطقه متمایز می‌سازد، همزمان با فعالیت‌ها در راستای شکل گیری بورس نفت، لزوم راه اندازی بورس برق در ادامه توسعه بازار برق کشور احساس شد.

معرفی بازار بورس و انواع آن در ایران

چند وقتی است که بازار بورس در ایران دوباره در حال رونق گیری است و افراد زیادی به فکر سرمایه گذاری در این بازار افتاده اند.
ممکن است برخی از دوستان و اطرافیانتان به شما سرمایه گذاری در این بازار را پیشنهاد دهند و برخی دیگر آن را بسیار پیچیده و پر ریسک تلقی کنند.
برای شروع سرمایه گذاری در بازار های مختلف لازم است که در ابتدا آن بازار را به خوبی بشناسیم و با تمام پیچ و خم هایش آشنا شویم و بعد پول خود را در آن بازار سرمایه گذاری کنیم.
اگر شما هم جزو آن دسته از افرادی هستید که به فکر شروع سرمایه گذاری در بازار بورس هستید اما اطلاعات کافی را از این بازار ندارید پیشنهاد می کنیم که در ادامه مقاله با ما همراه باشید.
ما در این مقاله قصد داریم ابتدا بازار بورس را تعریف کنیم و سپس به معرفی انواع بازار بورس در ایران می پردازیم.

بازار بورس چیست؟

بورس در اصل واژه ای فرانسوی به نام کیف پول است.
برای تعریف واژه بازار بورس ابتدا بهتر است کمی با معنای بازار آشنا شویم.
بازار در واقع مکانی است که در آن خرید و فروش و بازار سرمایه و بورس و انواع آن معامله انجام می شود.
زمانی که شرایطی فراهم شود تا بتوان بین خریدار و فروشنده رابطه برقرار کرد می توان گفت بازار شکل گرفته است.
این شرایط برای انجام خرید و فروش یا معامله بین افراد می تواند به صورت فیزیکی یا بر بستر اینترنت باشد.
بورس نیز یک بازار است که در آن معامله های مختلفی صورت می بازار سرمایه و بورس و انواع آن گیرد.

انواع بازار بورس کدام اند؟

بازار بورس به چند دسته اصلی تقسیم می شود که در هر کدام معاملات مختلفی صورت می گیرد اما بورس در ایران به 4 گروه اصلی تقسیم می شود:

1 – بورس اوراق بهادار تهران

یکی از مهم ترین بخش های بورس که اغلب افراد در این قسمت فعالیت می کنند بورس اوراق بهادار است.
در این بازار سهام انواع شرکت ها و یا سایر اوراق بهادار مانند اوراق مشارکت خرید و فروش می شود.
می توان گفت پرسابقه ترین بازار بورس در ایران بورس اوراق بهادار تهران است که از سال 1345 در حال فعالیت است.
خرید و فروش سهام شرکت ها در بورس اوراق بهادار طبق قوانین و ضوابط خاصی انجام می شود و تعیین قیمت سهم ها در بازار بورس بر اساس میزان عرضه و تقاضا صورت می گیرد.
شرکت های پذیرفته شده در بازار بورس طبق شاخص های خاصی مثل سود دهی ، سرمایه ثبت شده ، شفافیت و . رتبه بندی می شوند و به دو دسته بازار اول و دوم تقسیم می شوند.
خود بازار اول نیز از دو بخش تابلو اصلی و تابلو فرعی تشکیل شده است.

2 – فرابورس

شرکت هایی که توانایی بازار سرمایه و بورس و انواع آن راه یابی به بازار بورس اوراق بهادار را ندارند می توانند در بازار دیگری به نام فرابورس سهام خود را معامله کنند.
در کشور های طراز اول جهان شرکت هایی که شفافیت مالی لازم را ندارند و یا سود دهی کمتری نسبت به بورس اوراق بهادار دارند در بازار فرابورس شروع به فعالیت می کنند.
اما بازار فرابورس ایران با ایجاد بستری مناسب برای شرکت هایی که توانایی فعالیت در بازار بورس اوراق بهادار را ندارند از سال 1388 شروع به فعالیت کرد.
فرابورس ایران طبق یک دسته بندی به بازار های اول ، دوم ، سوم و بازار پایه ( زرد ، نارنجی ، قرمز ) تقسیم می شود.
شرکت ها بر اساس ریسک سرمایه گذاری ، سود دهی ، میزان شفافیت و . در یکی از این دسته ها قرار می گیرند.

3 – بورس کالا

سومین نوع از بازار بورس ایران ، بورس کالا است که در آن تعداد زیادی از عرضه کنندگان ، کالای خود را عرضه می کنند و پس از قیمت گذاری آن توسط کارشناسان مورد نظر به خریداران عرضه می شود.
در این بورس غالبا کالا های خام و فرآوری نشده ای مانند گندم ، برنج ، زعفران ، فلزات و . داد و ستد می شود.
بورس کالا شامل قرار داد های مختلفی است و برای اشخاصی که می خواهند از ریسک نوسان کاذب قیمت ها در امان باشند و یا از نوسان قیمت ها استفاده کنند توصیه می شود.

4 – بورس انرژی

بورس انرژی آخرین دسته از انواع بازار بورس در ایران به شمار می رود و بازار سرمایه و بورس و انواع آن با سنی در حدود 7 سال جوان ترین بازار بورس در ایران محسوب می شود.هدف از تشکیل این نوع بورس ، عرضه محصولاتی نظیر نفت و مشتقات نفتی ، برق ، گاز ، زغال سنگ و هرنوع کالایی است که پایه انرژی داشته باشد.
بورس انرژی از دو بازار فعال فیزیکی و مشتقه تشکیل شده است.
تفاوت اصلی این دو بازار در این است که در بازار فیزیکی کالا ها مورد معامله قرار می گیرند اما در بازار مشتقه اوراق مبتنی بر این کالا ها معامله می شوند.

سخن اخر

انواع بورس در ایران که شامل 4 دسته اصلی می شود نهایت سعی خود را انجام می دهد تا بتواند انواع سرمایه گذاران خرد و کلان را در بازار سرمایه پوشش دهد و سرمایه گذارانی از هرقشر را پذیرا باشد.
اما مهم ترین نکته ای که در مورد سرمایه گذاری در این بازار باید در نظر داشت ، در اختیار داشتن اطلاعات کافی از آن و مشاوره با افراد حرفه ای و با تجربه است زیرا یک سرمایه گذاری اشتباه ممکن است تمام دارایی شما را از بین ببرد.